Iconische crossmotoren: De Yamaha HL500 van 1977.

Yamaha lanceerde in 1975 een nieuw soort enduro-motor in de USA, de XT500, een ééncilinder 4-takt. Torsten Hallman, die in die tijd Yamaha-importeur was voor Zweden, was een 4-taktfan en vroeg de fabriek of die een paar XT’s konden opsturen om te testen.

Het merk weigerde met de uitleg dat de XT alleen bestemd was voor de Amerikaanse markt. Drievoudig wereldkampioen Sten Lundin, ook al een 4-takt fanaat, wou de XT ook testen en wist de hand te leggen op de XT500 van een Amerikaan die een enduro-zesdaagse kwam rijden in Engeland.
Lundin onderzocht de motor en stak het motorblok in het frame van een Husqvarna. Het frame werd wel duchtig aangepast en de motor werd gemodificeerd om een lichter en sterker blok te verkrijgen. Een nieuw project was geboren: de Yamaha HL500.

Bengt Aberg won in 1977 tijdens de GP van Luxemburg een reeks met de HL. Hij zou dat jaar 9de eindigen in het WK.

Het was Bengt Aberg (voormalig wereldkampioen 500cc ’69 en ’70) die de motorfiets zou testen. Aberg, ook al gebeten door de 4-taktmicrobe, vond de HL500 zo goed dat hij er GP’s mee wou rijden. Hallman moest de Yamahafabriek zien te overtuigen zodat er middelen vrijkwamen om een GP-seizoen te kunnen uitrijden. De marketingjongens van Yamaha begrepen maar niet dat een 4-takt enduromotor zou kunnen meestrijden op GP-niveau. Maar Hallman gaf niet op en contacteerde Kuratomo, de topman van Yamaha Europe. Kuratomo twijfelde niet en gaf zijn zegen aan het 4-takt project van Hallman, Lundin en Eneqvist.

Grand Prix 500cc Ettelbrück Luxemburg 1977

Bengt Aberg kon al in de eerste wedstrijd punten scoren met de HL500. Tijdens de GP van Luxemburg in Ettelbruck in 1977 kon hij zelfs de eerste reeks winnen en werd derde in de tweede reeks. De HL500 (ook wel de “Aberg Yamaha” genoemd) eindigde dat jaar uiteindelijk op een fraaie negende plaats in het WK. Wereldwijd schreven de motorbladen bladzijden vol over de HL, het was voor Yamaha de grootst mogelijke PR die ze maar konden wensen. Yamaha besloot om in 1978 200 replica’s te maken van de HL500. Het jaar nadien liepen er nog eens zoveel van de band. Het frame werd in Engeland gemaakt maar was niet zo goed als het origineel.

YZ400F

Na twee jaar besloten Lundin en Hallman dat de HL volledig hertekend moest worden om een goed handelbare en lichtgewicht 500cc 4-takt te verkrijgen. Yamaha vond het project te duur en zo stierf de HL500 een stille dood. Niemand kon vermoeden dat twintig jaar later -onder invloed van de heersende milieuproblematiek- Yamaha het viertaktverhaal weer zou opnemen met de YZ400F. Het is deze motor die een nieuw tijdperk zou inluiden in de mondiale motorcross. De HL500 mag zich terecht de grootvader van de YZ400F noemen.

Foto: pulpmx.com

De Aberg-Yamaha is nog altijd populair op vintage motorcrosswedstrijden. Er rijden intussen een pak meer HL’s rond dan de destijds geproduceerde 400 replica’s. Dat komt omdat er voor deze iconische crosser bouwkits worden aangeboden en vele doe-het-zelvers een eigen interpretatie bouwen van de HL. Hebt u één van de replica’s? Koester deze legendarische crosser, zet hem in de living naast de TV en bewaak hem met een paar Duitse schepers met een slecht karakter die bij de minste beweging hun bovenlip optrekken.

De geestelijke vaders van de HL500. Torsten Hallman, Sten Lundin, Bengt Aberg en Steffan Eneqvist.