Dossier elektrische crossmotoren: Er wordt aan de weg getimmerd!

Het zijn spannende tijden, zeker in de wereld van twee- en vierwielers. Nog nooit stond de sector zo onder druk om nieuwe technologie te ontwikkelen en dit heeft alles te maken met de opwarming van de aarde. Een gedeelte van onze voertuigen zijn tweewielers en in dit segment kijken we met een nieuwsgierige blik naar de toekomst. Welke technieken gaat de industrie ons bieden en wie neemt het voortouw in de ontwikkeling van elektrische crossmotoren?

Heel de problematiek rond milieuvriendelijk vervoer bestaat al erg lang maar kwam in een stroomversnelling door het dieselschandaal en de sjoemelsoftware die Volkswagen gebruikte in hun zelfontbranders. Het gevolg is dat voor het eerst sinds de uitvinding van de automobiel (Karl Benz in 1871) niet de industrie maar de politiek bepaald welke technologie gebruikt gaat worden om onze voertuigen aan te drijven. Tot enkele jaren geleden bepaalde de industrie welke aandrijfsystemen werden aangeboden voor ons dagdagelijks transport. De invloed van de olie-industrie zal wellicht groot geweest zijn waardoor we tot op heden vooral benzine en diesel tankten.

Ook worden deze fossiele brandstoffen in de meeste landen zwaar getaxeerd waardoor de staatskas decennia lang gespekt werd met vele miljarden. Echter zijn sinds het dieselschandaal van 2015 andere krachten aan het werk. Onder invloed van milieugoeroes wereldwijd zijn conventionele verbrandingsmotoren steeds meer onder druk komen te staan. De politiek heeft zich massaal op deze problematiek gestort en besloot dat elektrische aandrijfsystemen de toekomst gaan worden. Of dit voor het milieu gerechtvaardigd is laat ik even in het midden maar ik stel vast dat vele beleidsmakers maar al te graag zien dat we voortaan getaxeerd worden via het stopcontact in plaats van in het tankstation. Het kunstmatig omhoog jagen van de elektriciteitsprijzen in ons land is een veeg teken en lijkt op een mentale voorbereiding voor een “taxshift” van het tankstation naar het stopcontact.

Een feit is dat de industrie massaal op de “elektrificatie” van ons voertuigenpark is gesprongen waardoor er geen weg meer terug is. Als motorrijder kunnen we niet anders dan kijken naar de automobielsector om te zien wat de toekomst ons gaat bieden. De eerste tekenen zijn al enkele jaren zichtbaar en mondjesmaat verschijnen er elektrische motoren op onze wegen. Deze motoren zijn net als bij de auto’s vooralsnog geen groot succes maar de evolutie is wellicht onomkeerbaar. Het grootste pijnpunt bij elektrische voertuigen zijn de batterijen. Met een lading kom je niet erg ver en is een actieradius zoals we gewend zijn bij een verbrandingsmotor niet haalbaar.

Braaapen of zoemen

Ook in de motorcross is de industrie bezig met de ontwikkeling van elektrische machines. We stellen vast dat het batterijprobleem eigenlijk geen punt is voor motorcrossmachines. Het is binnenkort perfect haalbaar om een reeks “op MXGP-niveau” uit te zingen met één batterijlading. De ontwikkeling van batterijen die meer power kunnen opslaan en waarvan het gewicht laag is gaat razendsnel. Het is nagenoeg zeker dat binnen enkele jaren crossmotoren worden aangeboden die de vergelijking met een conventionele machine makkelijk kunnen doorstaan. Daarom is het doodjammer dat het Amerikaanse merk Alta in 2018 in de financiële problemen kwam. Zij stonden het verst in de ontwikkeling van hun elektrische crosser. De ontwikkeling kost zakken vol met geld, dat beseffen we, maar Alta zat al ver op de goede weg. Er is echter nog geen formeel nieuws over de doorstart van het merk. Vanuit de US vangen we wel geruchten op dat Harley Davidson bezig is met de ontwikkeling van een elektrisch aangedreven crosser. Net als in de autosector (Google, Apple en Tesla) lijkt het logisch dat “niet motorfiets-gerelateerde” technologiemerken op de kar springen en elektrisch aangedreven tweewielers gaan bouwen.

Ook zijn de ogen van de motorcrosswereld gericht op de Oostenrijkse fabrikant KTM. Zij hebben intussen hun elektrische Freeride, een schuchtere poging om de markt van elektrische offroadmachines af te tasten. Van KTM is geweten dat ze razendsnel kunnen ontwikkelen en is het net die eigenschap die hen een voorsprong gaf op de Japanse fabrikanten. Je mag verwachten dat de ingenieurs in Mattighofen met een gezonde dosis honger aan de tekentafel zitten om de toekomst van e-motorcross voor te bereiden.

Vanuit Japan kwam er lange tijd geen nieuws tot we onlangs omver werden geblazen door Honda die op de Tokyo Motorshow een ver gevorderd prototype van een elektrische CRF liet zien. Deze motor was een doorontwikkeling van de elektrische dinosaurisachtige Mugen-Honda van enkele jaren geleden. De andere drie Japanse fabrikanten moeten zich die ochtend verslikt hebben in hun bloesemthee. Honda vervult een voortrekkersrol en dus is de motorwereld nu wakker geschud. Intussen hebben de “big four” een consortium ondertekend voor de standarisering van een motorfietsbatterij en de lading ervan.

De politiek en het draagvlak

We mogen ook niet uit het hoog verliezen dat net de motorcross al jaren onder druk staat. Zeker in dichtbevolkte gebieden als België en Nederland is geluidsoverlast van een conventionele crossmotor een item dat steeds meer gebruikt wordt om circuits te sluiten. Ook hier kunnen we gebruik maken van de elektrische crosser om de problematiek van te weinig trainingsfaciliteiten om te buigen naar een aantal omlopen per provincie. Het hoeft geen betoog dat lokale en provinciale besturen veel positiever zouden reageren op een vergunningsaanvraag voor een nieuwe motorcross-omloop waar alleen elektrische motoren worden toegelaten. De circuits kunnen dan ook korter bij woonzones komen te liggen zonder overlast te vormen. Bovendien kan er nagedacht worden over enkele indoorcircuits in Vlaanderen en Wallonië. Het gebrek aan uitlaatgassen is perfect voor indoorgebruik. Stel je even voor: In putje winter gaan trainen in een verwarmde hal, geen prikkelende ogen van de uitlaatgassen en nadien lekker gezellig met je maatjes bijkomen in het bijbehorende cafetaria met uitzicht op de omloop.

Uiteraard zullen bestaande en nieuwe omlopen langzaam maar zeker de overschakeling moeten maken naar elektrisch crossen. Er dienen voldoende laadpunten aanwezig te zijn om de batterijen van stroom te voorzien. De industrie kan ook werk maken van het snel omwisselen van batterijen maar momenteel is deze techniek te duur om gemeengoed te worden. Elektrisch crossen zou dan nog duurder worden dan conventioneel crossen en dat kan alleszins niet de bedoeling zijn. Goedkopere batterijen zou een oplossing kunnen zijn.

F.I.M. en U.C.I.

In Nederland zijn er alleszins een aantal mensen wakker geschoten. Bij het ter perse gaan van dit artikel zijn er bij onze noorderburen enkele circuits beschikbaar puur voor elektrisch crossen. De uitbaters voorzien de motoren, de kledij en alles wat nodig is voor een namiddagje fun op een crossmotor. Er zijn momenteel twee circuits in Nederland, eentje in Wanroij en eentje in Amsterdam. Een derde circuit (Wehl) is zo goed als af en wacht op een vergunning van de gemeente Doetinchem. Ook Youthstream – de promotor van het WK motorcross – doet een schuchtere poging en pland in 2019 enkele try-out wedstrijden voor elektrische mountainbikes. In 2020 start er een heus wereldkampioenschap in samenwerking met de F.I.M. Ook de internationale wielerunie U.C.I. heeft intussen demowedstrijden achter de rug en maakt ook plannen voor een nieuwe competitie. Hierbij zitten de F.I.M. en de U.C.I. in elkaars vaarwater, benieuwd hoe dat afloopt.

Elektrisch crossen kan ook een nieuw elan geven aan de bezoekersaantallen. Een motorcrosswedstrijd organiseren met elektrische motoren kan drempelverlagend werken omdat het geluid nagenoeg wegvalt en er geen uitlaatgassen zijn. Zeker bij indoorinitiatieven kan dit bevorderend werken op het aantal toeschouwers want hier zijn de voordelen onmiskenbaar. Zo heb je geen kou, geen regen, geen uitlaatgassen en geen lawaai waardoor heel wat potentiele toeschouwers in het vizier komen om een wedstrijd te gaan bezoeken.

De competitie

Zoals dikwijls het geval is wordt de ontwikkeling van nieuwe technologie gedeeltelijk vanuit de competitie gedaan. Zo is er al enkele jaren de Zero-TT op het eiland Man en is er vanaf 2019 de MotoE, een competitie met elektrisch racers die tijdens een aantal MotoGP-weekends aan de start komen. Het zijn de huidige teams uit de MotoGP, Moto2 en Moto3 die samen 18 piloten op een e-racer zetten. Alle ogen uit de industrie zullen gericht zijn op deze wedstrijden en de ontwikkeling van de motoren.

Zoals altijd zijn er voor- en tegenstanders van elektrisch racen of crossen maar als je het vanuit een breder perspectief bekijkt heeft het zeker een groot potentieel. KTM en zustermerk Husqvarna brengen in 2020 elektrische kindercrossers uit, zeg maar het equivalent van een 50cc competitiemotor. Dat is een slimme zet van de Oostenrijkers want zo laat je een nieuwe generatie jonge crossertjes meegroeien met de nieuwe technologie.

Intussen zullen we nog zeker twintig jaar mogen “genieten” van verbrandingsmotoren. Dan is het tijd voor die nieuwe generatie om vaarwel te zeggen tegen fossiele brandstoffen. Voor het zover is zal de industrie die tijd nodig hebben om elektrisch rijden verder te ontwikkelen. Er moeten worden nagedacht om elektrisch rijden 100% energieneutraal te maken. De productie en recyclage van batterijen is voor verbetering vatbaar omdat deze bol staan van zware metalen en chemische processen. Ook het laden van batterijen zou een stuk milieuvriendelijker kunnen. Een groot aandeel van de geproduceerde elektriciteit in Europa wordt nog opgewekt door bruinkoolcentrales!

Generation Z

De generaties die opgroeiden in een wereld vol verbrandingsmotoren zal morrend en lijdzaam toezien hoe de competitie langzaam maar zeker veranderd in iets nieuws. Wij doen hier zeker geen pleidooi voor elektrisch crossen maar men kan de stappen die de industrie neemt niet negeren. Zeker niet als het onze sport een nieuw elan kan geven. Dat kunnen we wel gebruiken want het imago rond de motorcross is in veertig jaar tijd afgegleden naar een absoluut dieptepunt. Het zal nooit meer worden wat het was, daarvoor is de samenleving te hard veranderd. De moderne mens heeft nu veel meer mogelijkheden om zijn vrije tijd aan te besteden. Bovendien is hij/zij veel meer dan vroeger bezig met milieuproblematiek en komt motorcrossen er nogal bekaaid af. Dit is natuurlijk pure perceptie maar een positief imago is altijd meegenomen als je naar het gemeentebestuur moet stappen voor een uitbatingsvergunning van een nieuw motorcrosscircuit.

Toegegeven, een motorcross met elektrische machines zal nooit de charme hebben van eentje met verbrandingsmotoren maar de voordelen zijn onmiskenbaar groot. Het maximum koppel is op nagenoeg elk toerental beschikbaar, je hoeft niet meer te schakelen tussen versnellingen want die zijn er niet. En dus is er ook geen koppeling aan boord. Elektrische motoren zijn bovendien beter aan te sturen met diverse “mappings” om de karakteristiek van de motor aan te passen aan het circuit. Het geluid van een conventionele crosser bepaalt voor een deel de uitstraling van de motorsport maar in deze wereld van grote technologische uitdagingen moet men nu eenmaal out of the box denken.

Foto’s: Alta Motors, KTM.com, Husqvarna-motorcycles.com, Saroléa.com.