Techniek: Alles over afgeveerde, onafgeveerde en roterende massa

Met een crossmotor rijden betekent dat je heel wat impact mag verwachten van de massa van je motor en dit bij het accelereren, remmen, overhellen in een bocht en het laten rollen. Het gewicht van de machine, onderdelen en dat van jezelf doet er echt wel toe.

Het onafgeveerd gewicht omvat de onderdelen van een crossmotor die op en neer bewegen met de ophanging over elke hobbel op het parcours. Het onafgeveerde gewicht van een motorfiets omvat de banden, binnenbanden of mousse, schijfremmen, naven, spaken, velgen, tandwielen, assen, ketting, kettinggeleider, velgbeveiliging, vorkpoten, schokdempers, remklauwen en remblokken. Vergeet niet dat bij slechte weersomstandigheden alle modder die aan deze onderdelen blijft kleven mee te tellen als onafgeveerd gewicht.

Zak eens lekker door

Het volledige frame, inclusief alle onderdelen die boven de veren van de ophanging zitten, wordt beschouwd als afgeveerd gewicht. Dit omvat het frame, de motor, de plasticdelen, de bedieningselementen, het zadel, de bovenste vorkbuizen, de schokdemper en, vreemd genoeg, de helft van het gewicht van de vorkveren en de schokdemperveer. Het wordt “afgeveerd gewicht” genoemd omdat veren rechtstreeks invloed hebben op de motor en deze “hoog” te houden en om de impact van oneffenheden in het parcours te filteren.

Semi-geveerde onderdelen zijn aan de ene kant bevestigd aan het wiel en aan de andere kant aan een verende component. De voorvorken bijvoorbeeld verbinden het voorwiel met het chassis. De ketting die van het kettingwiel naar het achterwiel loopt, is ook een half geveerd onderdeel. De lijst bevat ook de achterschokdemper, achterbrug en linksysteem.

Door de jaren heen leerden de ingenieurs dat een hoog gewicht van bewegende onderdelen een negatieve invloed heeft op de prestaties van de vering.

Laat maar lekker draaien

Een wiel dat ronddraait, wil niet stoppen met draaien vanwege de roterende massa. Hoe zwaarder de roterende massa, hoe meer je motor rechtop zal willen blijven staan. De twee draaiende wielen zorgen ervoor dat je niet omvalt met de motor door die roterende massa. Niet alleen de wielen, maar ook de nokkenas, de krukas, de koppeling en het vliegwielgewicht hebben een invloed. Het is zelfs zo dat als bijvoorbeeld een vliegwiel andersom zou draaien, dit een ingrijpende invloed heeft op het rijgedrag van de motor.

Centralisatie van massa

Gewicht verplaatsen naar het midden van je motor helpt om de motor in balans te brengen en hem wendbaarder te maken. Gewicht in het midden heeft minder invloed op de prestaties van de motorfiets dan dezelfde hoeveelheid gewicht wanneer het verder weg zit. Fabrikanten proberen altijd de bewegende delen in het blok zover mogelijk naar het midden van het blok te plaatsen waardoor je beter kunt overhellen en dus sneller en soepeler bochten kunt nemen.

Het is het gyroscopische effect van de wielen dat je motor recht houdt in de lucht. Als je bijvoorbeeld een whip maakt en je geeft midden in de lucht meer gas, dan zal het sneller draaiende achterwiel je recht houden. Als je voorkant te laag is in de lucht, geef je weer meer gas om de motor recht te trekken. Als je voorkant te hoog is, trek dan de koppeling in en trap op de achterrem om hem te laten zakken. Hoe zwaarder je wielen zijn, hoe meer je effect dit heeft.

Short people

De lengte en het gewicht van de berijder hebben een invloed op het rijgedrag van de motor. Een langere, zwaardere rijder zal het moeilijk hebben om de motor in een bocht te laten overhellen om dezelfde reden waarom een zwaardere motor niet zo gemakkelijk kan overhellen. Motorcrossers met een kleinere en lichtere lichaamsbouw kunnen puur wetmatig sneller door een bocht knallen.

Wanneer je je motor wil afslanken, door bijvoorbeeld lichtere onderdelen te kopen, is het belangrijk dat je de 6-op-1-regel onthoudt. Feit is dat een vermindering van het onafgeveerde gewicht met 1 kilo gelijk is aan een vermindering van het afgeveerde gewicht met 6 kilo. Dus als je geld gaat uitgeven aan lichte spullen, concentreer je dan op het onafgeveerde gewicht.

Foto’s: Tim Van Echelpoel, Ludo Vanwiddingen en KTM